Leke Tedavısi ve Çeşitleri: Cilt Lekeleri Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey
Cilt lekeleri, birçok kişinin estetik kaygılarla başvurduğu en yaygın cilt problemleri arasında yer alır. Güneş ışınları, hormonal değişimler, genetik faktörler ve yaşlanma gibi birçok etken, ciltte renk düzensizliklerine yol açabilir. Bu yazımızda en çok aratılan 8 farklı leke türünü, nedenlerini, nasıl oluştuğunu, hangi faktörlerin lekeyi kötüleştirdiğini veya iyileştirdiğini ve güncel tedavi seçeneklerini detaylı şekilde ele alıyoruz.
Melazma (Gebelik Maskesi)
Nedir?
Melazma, özellikle yanaklar, alın, üst dudak ve çene gibi güneşe açık alanlarda görülen kahverengi-sarımtırak lekelerle karakterize bir pigmentasyon bozukluğudur.
Terminolojik Kökeni:
Yunanca “melas” (siyah) kelimesinden türemiştir.
Nasıl Oluşur?
Melazma, melanositlerin (pigment hücreleri) fazla melanin üretmesi sonucu ortaya çıkar.
Neden Oluşur?
Gebelik ve doğum kontrol hapları gibi hormonal değişimler
Güneş ışığı
Genetik yatkınlık
Tiroid hastalıkları
Kötüleştiren Faktörler:
Güneşe maruz kalmak
Uygun olmayan kozmetik ürünler
Hormonal dengesizlik
İyi Gelenler:
Geniş spektrumlu güneş koruyucular
Cilt bariyerini destekleyen ürünler
Antioksidanlar (C vitamini, niacinamide)
Tedavi Yöntemleri:
Topikal ajanlar: Hidrokinon, tretinoin, azelaik asit
Kimyasal peelingler (glikolik/laktik asit)
Lazer tedavileri (Q-Switched Nd:YAG, Pico)
Traneksamik asit (topikal veya sistemik)
Etki Mekanizması:
Melanin üretimini baskılamak, cilt yenilenmesini hızlandırmak ve melanosit aktivitesini düzenlemek.
Solar Lentigo (Güneş Lekesi)
Nedir?
Güneşe bağlı yaşlılık lekeleri olarak bilinir. Ellerde, yüzde, omuzlarda ve sırt bölgesinde görülür.
Terminolojik Kökeni:
Latince “lentigo” (mercimek tanesi) anlamına gelir.
Nasıl Oluşur?
UV ışınlarına uzun süreli maruz kalma sonucu epidermiste melanin birikimi olur.
Neden Oluşur?
Kronik güneş hasarı
Yaşlanma
Açık ten rengi
Kötüleştiren Faktörler:
Solaryum
Güneş koruyucusuz dışarı çıkmak
Antioksidan eksikliği
İyi Gelenler:
Güneş koruyucu kullanımı
C vitamini, arbutin, kojik asit gibi aydınlatıcılar
Tedavi Yöntemleri:
IPL (Intense Pulsed Light)
Lazer tedavileri (Er:YAG, Alexandrite)
Kimyasal peeling
Etki Mekanizması:
Lazer veya ışık enerjisiyle melanin hedeflenerek pigment parçalanır ve cilt tarafından atılır.
Dinner
Ephelides (Çiller)
Nedir?
Genetik yatkınlıkla çocuklukta başlayan küçük, açık kahverengi lekelerdir.
Terminolojik Kökeni:
Yunanca “ephelis” (küçük leke)
Nasıl Oluşur?
UV maruziyeti sonrası genetik yatkınlığı olan kişilerde melanosit aktivitesi artar.
Neden Oluşur?
Genetik
Açık tenli bireyler
UV maruziyeti
Kötüleştiren Faktörler:
Güneş ışığı
Solaryum
İyi Gelenler:
Güneş koruyucu
Leke karşıtı serumlar
Tedavi Yöntemleri:
Q-Switched Lazer
Pico Lazer
Cilt yenileme peelingleri
Etki Mekanizması:
Pigmentli hücrelerin parçalanması ve cildin kendini onarması.